Kris Merckx – stichter GVHV, ex-provincieraadslid PVDA

Samen met 2000 anderen woonde ik vandaag de het afscheid bij van Wannes Van de Velde in de zaal Roma in Borgerhout. Onder de aanwezigen ook PVDA-voorzitter Peter Mertens en mijn Hobokense GVHV-collega, en Wannes-vriend van de jaren 70, Dr. Ludo Fonteyne (afkomstig uit Aartselaar). Er waren toespraken van de artiesten en vrienden Karel Vingerhoets, Dree Peremans, Jan De Smet, Jean-Pierre Rondas, Jan Decleir, Filip Van Luchene, Adriaan Van Raemdonck en Ramsey Nasr. Acteur Bob De Moor las mooie literaire stukken voor uit brieven van Wannes. Burgemeester Patrick Janssens balanceerde op het randje van de politieke recuperatie (‘Zou Wannes vinden dat we goed bezig zijn?’) – een paar referenties naar De Lange Wapper(brug) in andere toespraken zorgden voor impliciete repliek. Zelf bezorgde ik de familie en vrienden een briefje met een persoonlijk afscheidswoord.

Wannes,
‘Ah, de Maaarckx, hoe is ‘t?’. Die begroeting, als ik je soms tegen kwam op tram acht of in het station van Berchem, zal ik voortaan voor altijd moeten missen. Evenals die blik vanuit je felle ogen, van onder je pet en tussen je lange haren. Maar je muzikale en poëtische werk verlaat ons niet. Onze kinderen zullen er hopelijk nog langer van kunnen genieten dan wij. Onze dochter Sofie schrijft alvast in een nawoord op mijn recente boek: ‘Ik hou van de liederen van de Internationale Nieuwe Scène, ik ken de hele bundel uit de jaren 70 van Dario Fo van buiten.’ De meeste daarvan waren door jou prachtig vertaald.

Er is een lied dat mij in de voorbije twintig jaar ook praktisch politiek geholpen heeft om, hier in Antwerpen, in te gaan tegen het toen wassende racisme. Omdat louter politiek-rationele argumenten vaak niet pakten, probeerde ik dan: ‘Luister eens goe naar da lieken van de Wannes, waarvoor al dat gestook moet dienen:

Want gaat èt hier slecht mè ons economie
Door schuld van corrupte gebruiken
De slaven die geven de slaven de schuld
En willen de Turken buiten (…)
’t Zijn juust zo’n proleten lijk gij en lijk ik
Laat ons er geen vreemden van maken.’

Wannes, jij was een visionair artiest, die lang vóór anderen, de geesten voorbereidde op de nieuwe multiculturele wereld van vandaag en morgen.

Dank ook voor je vele benefietoptredens voor ‘de goei zaak’: voor de vervolgde arbeiders van Clabecq – ‘De flamingant ne me traîtez, je suis flamand, fils d’ouvrier’ – voor Geneeskunde voor het Volk en zovele anderen.

Ook na je dood zingen we, met vuist omhoog, dit vers van jou uit het ‘Lied der bannelingen’:
‘Wij zijn thuis op de hele wereld.
Onze wet is de vrijheidsdrang.
In onze harten, leeft een rebellenzang!’

Kris Merckx,
Stichter van Geneeskunde voor het Volk (PVDA)