Kris Merckx – stichter GVHV, ex-provincieraadslid PVDA

Laten we haar Jenny noemen. Ze is nu 69, heel haar leven hield ze als zelfstandige café in een Antwerpse volksbuurt. Een van onze GVHV-collega’s vertelde onlangs op het medisch team over haar: “Kan je je dat voorstellen? Jenny vroeg me vandaag: ‘Guido, kan ik euthanasie aanvragen omdat ik het financieel niet meer zie zitten?’. En ze meende dat.”
De vaak heel rumoerige vergadering werd op slag heel stil.

Hoe kon het zo ver komen met een vrouw die een leven lang volop voor sfeer zorgde in haar kleine volkscafé in de regio Hoboken-Kiel? En dat vaak van negen uur ’s morgens tot middernacht. Aan die tijd hield ze veel contacten over. Die zorgden er voor dat ze, tot voor enkele jaren, bij de recordverkoopsters hoorde van lotjes voor de jaarlijkse tombola ten voordele van Geneeskunde voor het Volk. Maar dat kan ze nu niet meer. Als gevolg van opeenvolgende operaties, zit ze in een rolstoel. En met ernstige financiële problemen. Vooral de hoge ziektekosten knabbelden aan haar bescheiden pensioen, in hoofdzaak bestaand uit een overlevingspensioen van haar al vrij vroeg gestorven man metaalarbeider.

Twaalf jaar geleden liet Jenny in een privé-ziekenhuis een knieprothese plaatsen. Opleg: 1750 euro, die ook toen al in schijfjes afbetaald moesten worden. Onlangs deed ze een ongelukkige val. Ze brak de hals van haar dijbeen. In dezelfde kliniek werd de breuk met vijzen hersteld. Na ontslag uit de kliniek volgde er een voor haar gepeperde rekening: 860 euro eigen bijdrage. Ondertussen was ook de rekening voor de ambulance toegekomen. En kijkt Jenny bang uit naar de afrekening van haar 7 weken revalidatie in een ZNA-ziekenhuis (voorheen van OCMW maar nu semi-privé). Daar zal alvast het remgeld inzitten voor 30 beurten kinesitherapie. En, alweer, de rekening voor de ambulance voor een overbodige controleraadpleging bij de specialist van het privé-ziekenhuis.
Op een controleraadpleging bij haar orthopedisch chirurg zegde die: “Als de breuk over een paar maanden goed hersteld is gaan we je een nieuwe heup plaatsen.”
Jenny was er het hart van in. Niet dat ze de operatie op zich afwees – iedereen wil terug beter kunnen stappen. “Maar nog eens maanden afbetalen voor een heupprothese? Neen, echt dan verkies ik er meteen een einde aan te maken. Voortdurend in geldnood zitten, dat is toch geen leven voor een oude mens.” Oud op 69? Nu, ja.

Voor uitbreiding van de gratis geneeskunde tot ziekenhuizen en specialisten

Ja, dit gebeurt anno 2009 in het rijke België. Na 114 jaar beloften van de leiding van een socialistische partij dat zij hier het socialisme zou verwezenlijken, met ondermeer gratis gezondheidszorg. De maximumfactuur die Frank Vandenbroucke invoerde voor zieken met lage inkomens, deed iets. Maar zoals het geval van Jenny toont, ruim onvoldoende. De opleg voor prothesen, gebruik van speciale materialen bij operaties en nog een deel andere uitgaven vallen er niet onder.
In de jaren 30 hing op het Achturendaghuis in Luik een gevelgroot spandoek ‘Médecine gratuite’ (Gratis Geneeskunde). Bijna tachtig jaar later is er geen geld om Jenny en zoveel anderen een goeie oude dag te bezorgen. Maar wel om meer dan 20 miljard euro toe te stoppen voor de grootbanken.

De elf groepspraktijken van Geneeskunde voor het Volk, en de circa zeventig andere wijkgezondheidscentra die inmiddels in België volgens het forfaitsysteem werken, zorgen er voor dat de patiënten alvast op de eerste lijn (bij de huisarts) niets hoeven te betalen. Daar kunnen we fier en blij over zijn. Maar, zoals het geval van Jenny toont, dat volstaat niet. De gratis (of bijna gratis) gezondheidszorg zou moeten uitgebreid worden tot de tweede en derde lijn (ziekenhuizen en specialisten) waar de kosten vaak steeds hoger oplopen.