Kris Merckx – stichter GVHV, ex-provincieraadslid PVDA

Zondagavond 28 juni 2009, 18 uur. Op de zonovergoten parking van het nieuwe gebouw van Geneeskunde voor het Volk van Hoboken bouwen tientallen vrijwilligers in overall of in short, vaak met verfplekken op armen en gezicht, een cava-feestje. Architecte Lien Moens, ook in overall, pinkt plots een paar tranen weg. Ook voor mij was het een van de gelukkigste dagen in mijn leven. Meer dan 50 vrijwilligers hadden een weekend lang het schijnbaar onmogelijke klaar gespeeld: GVHV-Hoboken is verhuisd naar zijn nieuwe locatie. De jonge GVHV-PVDA-generatie heeft bewezen dat ze er staat.

Vandaag, maandag 29 juni, werkten we voor het eerst medisch in het nieuwe gebouw van GVHV-Hoboken. Het is gelegen in de Commandant Weynsstraat 85, niet ver van de vroegere fabriek van Bell Telephone en vlak naast het ziekenhuis van Hoge Beuken – ‘Wanneer gaan jullie dat ook overkopen?’, grapte Luc Jacquemin die met zijn ‘Volksgazet’ een elektronische lokale krant realiseert. Het gebouw is nog niet volledig afgewerkt maar onthaal, wachtzaal, teamruimte, vijf raadplegingsruimtes en labo zijn picco bello in orde en gebruiksklaar. Als alles af zal zijn zullen we, feestzaal en bureaus van Geneeskunde voor het Volk-nationaal incluis, over 900 m2 beschikken. Drie maal meer dan in het honderd jaar oude gebouw van de Oudestraat waar we sinds 1981 werkten.

Drie keer groter, drie keer relaxer werken

Het was er zalig werken die eerste dag voor alle collega’s. We zitten niet langer op elkaars lip. Alle consultatiekamers hebben exact dezelfde functionele indeling met identieke kasten waar in elke schuif op dezelfde plaats hetzelfde materiaal ligt. Gedaan dus met zoeken: ‘Waar ligt dat verband, instrument, … (gvd) hier?’ De geluidsisolatie is prima. We werken drie keer relaxer dan voorheen. Waar we vroeger twee wachtzalen hadden op twee verdiepingen hebben we nu een grote op het gelijkvloers. De patiënten kunnen meer in groepjes bij elkaar gaan zitten met wat ruimte er tussen. Ik vond er vandaag al drie keer een vrije stoel om met sommigen een klapke te gaan doen. Vanavond om 19 u heb ik er nog eens medische werkdag van 10 uur op zitten. Het laatste jaar doe ik, in voorbereiding op mijn pensioen, maar een half-time meer en had ik normaal op maandag om 14 uur gedaan. Maar met veel plezier stelde ik dit weekend collega Ilke Cabus (29) voor haar namiddagraadpleging en avondwacht over te nemen. Zoals Ilke de laatste maanden, weken en dagen getravakt heeft om al die kasten en ander meubilair te zoeken, aan te kopen en in mekaar te passen, een elektronisch afsprakensysteem op punt te stellen enz., het was gewoon indrukwekkend. En dan nog het hoofd – min of meer – koel houden in die laatste drie hectische dagen om de vrijwilligers te dirigeren die dat allemaal een beetje convenabel moesten ineenschroeven en opvullen. Het lukte, maar je zag zaterdag al dat ze pompaf was. Maandagmorgen was ze er nog om iedereen te briefen over de nieuwe indelingen, maar daarna kon ze vertrekken. Met een lief briefje op mijn bureau: ‘Dank voor je voorstel om mijn raadpleging en tussenwacht over te nemen. Ik ga nu wat uitrusten. Dikke kus.’

De jonge GVHV-generatie maakte ‘haar’ praktijk

‘Had je ooit gedacht dat je dit zou bereiken als je hier 40 jaar geleden mee begon?’. Jos, een bijna negentigjarig partijlid, stelde me de vraag als hij, steunend op zijn wandelstok dit weekend de werken kwam inspecteren. Hij voelt zich helemaal verbonden met het project. Als bejaarde vond hij het heel belangrijk dat het gebouw met zijn twee verdiepingen – en met alle raadplegings- en verplegingsruimtes geconcentreerd op de eerste verdieping – een lift zou krijgen. Hij hielp ze financieren met een flink stuk uit zijn spaarpot. ‘Had je dat in 1970 ooit gedacht?’. Die opmerking kreeg ik ook van vele anderen. Maar het meest opmerkelijke aan de aankoop en verbouwing van de nieuwe GVHV-praktijk van Hoboken is dat het door en door een realisatie is van de jonge GVHV-PVDA-generatie van Hoboken en Antwerpen. Deze generatie heeft nu zelf haar eigen nieuwe groepspraktijk neergezet (uiteraard met de hulp van heel wat verdienstelijke veteranen). Onthaalverantwoordelijke Sandra Peeters ontdekte dat het gebouw te koop stond. Manager Jan Franssen ontwierp een financieel plan voor de aankoop. Zijn vrouw, de talentrijke architecte Lien Moens van Buro Bill, tekende ambitieuze plannen uit voor de herinrichting van het interieur. Het kantoorgebouw was begin van de jaren tachtig gebouwd voor de firma Albitum en later twintig jaar gebruikt door de ICT-firma People’s Software (nu is het van People’s Medicare :-)).

Architecte van en voor het volk

Architecte Lien Moens ontwierp een plan dat de verwijdering voorzag van al de valse plafonds. Dat was nodig om de geluidsisolatie tussen de 10 raadplegings- en verplegingskabinetten te verzekeren. Ze stelde voor de hele betonstructuur in al haar naaktheid te herstellen en als plafonds en pijlers te laten dienen. Drie kwart van het vrijwillig meewerkende Hobokense proletariaat vloekte over de ‘verspilling’ van zo’n schone, propere valse plafonds en zuilbekledingen. Op de slotreceptie vroeg Lien vorige zondag: ‘Mag ik even een enquête doen. Wie vindt de plafonds in hun blote betonstructuur nog altijd slecht?’. Slechts vier vingers gingen nog de hoogte in. Waarvan dan nog 2 als plaagstoot (‘Dat plafond van de tweede verdieping trekt op niets’ – natuurlijk, moet nog bewerkt worden). De supporters waren verpletterend in de meerderheid. Even later zagen we hoe Lien plots rode oogjes had gekregen. Geef toe, waar vind je dat: een architecte die ruim drie weken lang bijna dagelijks in overall op de werf het werk mee komt leiden en uitvoeren? Toen een onderaannemer dat zag, zegde hij tot Lien: ‘Tiens, een architect die meewerkt? Schilderen is zeker je hobby?’.
Op de praktijk werd een werkgroep ‘verbouwing’ gevormd. Naast Jan Franssen en Sandra Peeters, zaten er ook de jonge artsen Lise Vandecasteele (28) en Ilke Cabus in. Op teamvergaderingen kwamen ze, samen met architecte Lien, powerpoints voorstellen over de plannen en opmerkingen en suggesties verzamelen. Dat zette aan om vrijwillig(st)ers te vinden voor werk in de weekends dat we zelf konden doen om zo aannemingskosten te besparen. Zo’n mensen vinden en enthousiasmeren dat is een kolfje naar de hand van collega Mie Branders (inmiddels ook al 44 en dus ‘GVHV-tussengeneratie’). Deze vertrouwensartse van ontelbare Hobokense ‘migranten’vrouwen (en ook van nogal wat mannen – van alle origines), organisatrice, presentatrice, actrice, districtsraadslid enz. zorgde er voor dat die vrijwilligersgroep in de loop van de maanden een echte familie werd. Mie schreef er een ontroerend verslag over.


In dat artikel beschrijft Mie ondermeer hoe onthaalmedewerkster Najat Beraich (nog maar 11 jaar overgekomen uit Marokko maar Nederlandskundig geworden aan een tempo dat ik met Arabisch nooit zou halen) elke week zorgde dat vrijwilligers warm eten maakten voor de verbouwers. Zelf was ik speciaal blij dat heel wat patiënten van allochtone origine zich, ondanks hun vaak uiterst drukke familiale bezigheden (en zorgen), serieus in dit vrijwilligerswerk hebben ingeschakeld. Een van hen was Mohamed B.S., uit mijn wijk. Hij zegde mij: ‘Kris, ik heb spijt dat ik niet meer kon komen omdat ik op zaterdag voor mijn zoontje moet zorgen. Ik vind dat er nog veel meer Marokkanen zouden moeten komen meehelpen, als je ziet hoeveel er bij jullie in de wachtzaal zitten.” Dat gaf me een goed gevoel. Zulke babbels verspreiden ook in de gemeenschap van Marokkaanse origine een stukje socialistische en communistische ideologie: om ons te bevrijden moeten we er solidair allemaal iets voor doen, ons organiseren voor een betere wereld.

Ja, het collectivisme kan werken en mensen aaneensmeden

Wie ook open bloeide in dit project was Lise Vandecasteele, de jongste arts die besliste van bij GvhV-Hoboken te blijven. Ze leidt al een tijdje de medische vergadering en disciplineert ouwe knarren zoals ik om bij de zaak te blijven en niet uit te weiden. Met stevige hand heeft ze mee de werken in de laatste weken gedirigeerd. Dat we vanaf de eerste dag een nieuwe veel performantere telefooncentrale hadden in het nieuwe gebouw, en internetaansluiting, is maar een van de vele dingen die we aan haar danken. En dan was er ‘ons’ Elly (Van Reusel), ‘gestaald’ door twee jaar verblijf in de Filippijnse sloppenwijken, Marissa en Bernadette van het onthaal enzovoort. Onze ook al nieuwe vaste arts Annelies Lonnée, bekend om haar supersportiviteit (al een marathon van New York op haar palmares), maakte van de deelname van haar en anderen aan de ten miles van Antwerpen een heuse sponsorloop voor het gebouw. Maar vergeten we ook niet al die oudere patiënten en sympathisanten, zoals ‘de’ Maria’s, den Andries en zijn Marie-Josée, Hugo, Ben, Bruno, Astrid, Relinde, Jan, Herman, Maria… en vele anderen hebben zij de laatste dagen bijna op de werf gekampeerd. Twee van hen verdienen toch wel een bijzondere vermelding. Cois Caers, een ex-schilder en syndicaal strijder van de vroegere scheepswerf Cockerill Yards, die bijna elke dag (ook nu nog) de finishing paint-touch komt leggen op dat ontelbaar aantal raamkozijnen. En Andries Smet, gewezen lid van de KP en nu al jaren van de PVDA die 36 jaar ploegenarbeider en ABVV-delegee was op Bayer. Andries en zijn vrouw waren zowat elk weekend present. En de al wat haperende long- en hartmachine werd gewoon genegeerd om zelfs zware klussen te klaren. En zo kunnen Mie Branders en ik nog vele anderen citeren.
Dat we vandaag in dit mooie gebouw zo goed werken, is een overwinning van het collectivisme. Door de bundeling van creativiteit en inzet kan je enorme zaken realiseren. Dat is een basisidee van het echte socialisme en we realiseren het voor een deel in dit project. Ja, het communisme kan wel degelijk marcheren als je goede principes hanteert en er aan vasthoudt.

GVHV: samen zijn we een grote familie

‘GVHV, dat zijn we samen’. Dat is de spirit waarmee dit project werd gerealiseerd. Dit collectivisme smeedt mensen aan elkaar, maakt hun leven rijker. Een van de mooiste neveneffecten aan heel dit verhuis- en verbouwingsproject is dat vele medewerkers van GVHV – artsen en andere – doorheen het op de werf samen werken, eten en grappen maken, mekaar veel intenser hebben leren kennen. Roger, een vijftiger, technisch bediende en partijlid uit Limburg, is recent in Berchem komen wonen. Op de nieuwjaarsreceptie van de partij in Antwerpen raakte hij aan de praat met Andries Smet, die er een muurkrant had opgehangen: ‘GVHV-gebouw Hoboken: werk voor iedereen + telefoonnummer. Sindsdien is Roger minstens acht weekenddagen komen helpen. Op de slotreceptie nam hij spontaan het woord: ‘Ik kende jullie nauwelijks, maar ik heb hier een geweldig fijne groep gevonden.’
Na deze mooie bouwcampagne (weliswaar nog niet helemaal ten einde) ben ik overtuigd dat ik wel heel mijn verdere leven een collectivist zal blijven. En anderen met mij, zo had ik de indruk.
In de komende weken wordt nog naarstig verder gewerkt aan de afwerking van de verplegingskamers en de feestzaal. Wie tijd heeft (vakantie?) is welkom. Aan instructeurs ontbreekt het niet. Ook financieel steunen kan nog. Bouwen kost geld en we zitten nog altijd ‘maar’ aan 60.000 van de 75.000 euro steun die we voorop hebben gesteld. Storten kan op rekening 035-6209948-49 van GVHV-Hoboken met vermelding ‘Steun nieuw gebouw’. Als je een stoel financiert à 100 euro krijg je een gesigneerd exemplaar van mijn boek ‘Dokter van het volk’. Voor een ‘liftaandeel’ van 500 euro krijg je het beeldhouwerk ‘De opstand’ van Lebuïn D’Haese, partner van Mie Branders en ook gedurende ontelbare uren vrijwillig klusser op de GVHV-werf.
Woensdag hoop ik jullie te kunnen verwijzen naar een fotoreportage over de voorbije campagne. Daar zullen anderen wel voor zorgen. Voor mij en de collega’s is het morgen werkendag want een deel is al op vakantie.
Hou ook al het weekend van vrijdag 18 tot zondag 20 september vrij voor de feesten naar aanleiding van de officiële opening.