Kris Merckx – stichter GVHV, ex-provincieraadslid PVDA

Nog een nakomertje van de provincieraad van september. Een tussenkomst van de PVDA+ waarvan je geen spoor zal vinden in de ‘pers’. Die is op de provincieraad van Antwerpen trouwens alleen nog vertegenwoordigd door een free-lance van Gazet van Antwerpen die een kadertje in zijn krant krijgt. Nu, omdat het over de fundamentele tendens tot ‘verzelfstandiging’ van delen van de overheidsdiensten gaat, interesseert het misschien ook anderen die hiermee geconfronteerd zijn. Zoals hun mening over ons tentatief standpunt terzake mij ook interesseert.

Geachte collega’s,

Aan u wordt gevraagd om uw goedkeuring te hechten aan de oprichting van maar liefst 14 Autonome Provinciebedrijven of APB’s. En dit door de omvorming tot APB van 11 voormalige Gewone Provinciebedrijven of GPB’s en verder ook van Inovant, het IVA (Intern Verzelfstandigd Agentschap) POA (Provinciaal Onderwijs en van de vzw Docatlas.
Dat is een ingrijpende reorganisatie van het provinciale bestuursapparaat.
Onze fractie zal stemmen tegen de veertien voorliggende voorstellen voor oprichting van deze APB’s, onder de huidige voorwaarden. Niet dat we tegen bepaalde principes zouden zijn zoals responsabilisering, meer nauwgezette controle en opvolging. Maar onze kritieken, reserves en twijfels over wat voorligt overwegen.

Ziehier onze redenen om tegen te stemmen:

Reden 1 is de door het provinciebestuur gevolgde procedure waarbij de provincieraad pas zeer laat bij deze belangrijke omvorming met mogelijk verregaande gevolgen en implicaties betrokken werd. Ze werd ruim onvoldoende op voorhand toegelicht en zo goed als niet bediscussieerd. We zijn over dit belangrijke pakket voor het eerst concreet ingelicht met een mail van 16/9, dat is exact tien dagen geleden. Acht dagen geleden is dit belangrijke plan voor het eerst zeer snel voorgesteld op de Verenigde Raadscommissies, zonder mogelijkheid tot het stellen van vragen en discussie. Dit is geen behoorlijk bestuur, dit is niet democratisch. De provincieraad is in deze niet gemobiliseerd, ja opzij gezet en misprezen. Wij konden onze rol niet vervullen.

Opstap naar privatisering en sanering

Reden 2. De meeste ervaringen met verzelfstandiging van delen van het overheidsapparaat bevestigen onze reserve en tegenstand hiertegen. Zoals we, al bij de bespreking van het bestuursakkoord stelden, blijkt het vaak de opstap te zijn naar privatisering, onderaanneming, outsourcing en asociale saneringen. In de voorliggende besluiten heeft men het nochtans over het ‘in de publieke sector houden’ van de betrokken departementen. Maar de ervaring met verzelfstandigde entiteiten leert ons dat er, integendeel, vaak sluipende privatisering plaats grijpt. Denken we maar aan het uitbesteden van taken zoals groenonderhoud, wat nu al gebeurt bij verschillende provinciale bedrijven.

Autonoom… ontslaan

Reden 3. Responsabilisering is op zich een goede zaak. Maar het mag geen breekijzer worden om de druk op te voeren voor vaak asociale saneringen. Ook dat leert ons de ervaring tot nu toe.
Als autonome financiële bedrijfsvoering kan betekenen dat het directiecomité kan beslissen tot ontslagen en de zogenaamde Raad van Bestuur (RvB), vanaf nu de provincieraad, dit alleen nog maar kan acteren, dan zijn we tegen. Dat is trouwens wat ik onlangs meemaakte op de RvB van het EVAP (Extern Verzelfstandigd Agentschap van de Provincie) Gouverneur Kinsbergencentrum. De RvB, zo stelde men, kon de ontslagen autonoom beslissen zonder dat dit nog diende voorgelegd worden aan de provincieraad. Dat kan voor ons niet.

Stemmachines

Reden 4. De keuzes over de organisatie van het bestuur werden niet verantwoord noch bediscussieerd.
Zo wordt er nu gekozen om de provincieraad (PR) tot RvB te maken voor alle 14 nieuwe APB’s. Deze optie voor de PR als RvB wordt toegelaten door het provinciedecreet maar is niet verplicht. Er had dus op zijn minst discussie moeten zijn over deze keuze. Nu reeds bestaande APB’s als Campus Vesta, APB Sport, De Warande en Havencentrum hebben een aparte RvB, met als enig argument dat daar derden mee in betrokken zijn. Als argument om de PR de rol van RvB te laten spelen wordt aangehaald dat men de provinciefinancies niet extra wil belasten. Onze fractie is niet voor meer uitgaven aan te hoge zitpenningen in nog meer Raden van Bestuur – wat die van ons betreft wij beslisten om die af te geven voor de werking van onze partij – maar wel voor een efficiënte inspraak en controle op de verschillende departementen van het bestuur.
Als je, meestal in artikel 11 van de statuten, de omvang van de taken van de RvB ziet, lijkt het niet te doen om die op ernstige wijze op te nemen door aan het einde van elke provincieraad drie of vier RvB’s toe te voegen. Dat veroorzaakt een workload die in de hand zal werken dat die RvB’s evolueren naar stemmachines van de meerderheid in plaats van organen voor discussie en overwogen besluiten over beleidsoriëntaties. Waarom kunnen die RvB’s niet plaatsvinden in aansluiting bij de commissies waaronder de bedrijven of departementen vallen? Men kan ook RvB’s bedenken waarbij de provincieraadsfracties niet hun eigen raadsleden afvaardigen maar wel mensen van buiten de raad met meer deskundigheid en/of lokale inplanting en verbondenheid met het bedrijf of instelling.

Reden 5. We denken niet dat het verstandig is het directiecomité van alle 14 APB’s te laten vormen door alle 6 gedeputeerden. Wat steekt daarachter? Dat iedere gedeputeerde zeker wil zijn op elk domein wat binnen te halen voor zijn achterban? Is die optie compatibel met de opdracht van de gedeputeerden om zich toe te leggen op de eigen departementen en de eigen bevoegdheden?
Dat de leden van het directiecomité onbezoldigd zijn is maar normaal, ze verdienen elders al meer dan mooi. Maar kunnen deze 6 gedeputeerden zoveel taken in zoveel directiecomité’s aan? Hebben wij hier te doen met supermannen en een supervrouw?

Quid syndicaal overleg?

Reden 6. De garanties inzake het respecteren en functioneren van het syndicaal overleg werden in de presentatie vermeld maar ze staan niet zwart op wit in de besluiten die ons worden voorgelegd. De termen syndicale vertegenwoordiging, personeelsvertegenwoordiging of syndicaal overleg komen niet in de statuten voor.
Indien het syndicaal overleg al behouden blijft, dan rijst de vraag hoe en met welke kwaliteit? Versnippering betekent op dit vlak meestal geen verbetering. Zo heb ik zelf onlangs op de RVB van het autonome EVAP GKC, waar tot 4 naakte ontslagen werd beslist, te horen gekregen dat dit pas achteraf in de namiddag aan de syndicale afgevaardigden zou meegedeeld worden. Ik vraag mij ook af of deze afgevaardigden de stukken die hierover aan de Raad van Bestuur zijn voorgelegd op voorhand hebben kunnen inkijken en bespreken. Het syndicaal overleg zou best op gecentraliseerde wijze, binnen het departement Mens en Communicatie, dus binnen Human Resources Management, plaats vinden.

Om te besluiten. Deze ingrijpende omvorming houdt te veel risico’s en onbekenden in, en is totaal onvoldoende met de provincieraad bediscussieerd, om er onze goedkeuring aan te kunnen geven.