Bijna de helft van het driehonderd jaar oude Ferrarisbos in Wilrijk en veruit het mooiste stuk ligt er nu bij als een doorwoelde troosteloze vlakte. Klaar om volgezet te worden met nog maar eens anderhalve hectare al even troosteloze loodsen van de transportgigant H. Essers. Hoewel de aanslag op dit stukje natuur voltrokken is vond ik het nodig om posthuum de Antwerpse provinciedeputatie (N-VA, CD&V en sp.a) te interpelleren over haar aandeel hierin. Hoofdgedeputeerde Luk Lemmens (N-VA) verdedigde dat hij begin juli het beroep van Natuurpunt tegen de kapvergunning had afgewezen. Volgens hem had ik geen tegenargumenten aangebracht in mijn interpellatie. Omdat het al laat was en dovemansgesprekken geen zin hebben stelde ik hem voor dat hij mij zijn antwoord zou bezorgen. Ik zou het dan samen met mijn interpellatie doorsturen aan de actievoerders én aan de door de N-VA geleide districtsraad van Wilrijk die zich unaniem tegen de kap van het bos had uitgesproken. En aan hun wijsheid overlaten uit te maken wie in deze zaak al dan niet goede argumenten had. Vermits Luk Lemmens zijn tekst nog altijd niet overmaakte kan u hieronder alvast oordelen over die van de PVDA+.
Geachte collega’s,
Met deze interpellatie wil onze fractie haar afkeuring uitspreken van de afwijzing, door de deputatie op 4 juli, van het beroep dat Natuurpunt en een landbouwster instelden tegen de kap van het Ferrarisbos. Bij deze gelegenheid willen we nogmaals pleiten voor democratische procedures bij de beslissingen inzake milieu en milieuvergunningen in het bijzonder.
Een kathedraal van groen en hout in luttele uren omgeschapen in een troosteloze vlakte.
Zoals u weet zijn twee weken geleden de eeuwenoude bomen van het Ferrarisbos in Wilrijk tegen de vlakte gegaan. Dit nadat de moedige actievoerders van Groenoord twee maanden lang het bos bezet hadden gehouden met als doel deze aanslag op een klein nog resterend stukje groen in Antwerpen te verhinderen. Dat zij dat volhielden, slapend in hutten tientallen meters hoog in de boomkruinen, bij hitte zowel als regen, verdient onze bewondering.
Dom, dom, dom bos
Sta me toe u eerst drie versregels voor te lezen uit het gedicht ‘Fantoompijn’ van Max Temmerman, door De Morgen gepubliceerd tegen de achtergrond van dit beeld dat elk natuurminnend hart doet bloeden. Ik citeer:
De ouders van de overgrootmoeder van mijn vader
flaneerden er op zondag graag door het rococodecor
van sleutelbloem, dalkruid, bosanemoon en daslook.
Het woord hoogbouw bestond nog niet, ze bewonderden
het bos als een kathedraal van groen, hout en mos.
Gisteren werd die kathedraal in luttele uren omgehakt,
als een ordinaire oprit aangestampt en bij elkaar geharkt.
Dom, dom, dom bos.
Het gedicht van Max Temmerman op een achtergrond die elk natuurminnend hart doet bloeden.
Collega’s,
Als we deze beelden hebben moeten ondergaan ligt dat ook aan een fout besluit van onze deputatie. Op 4 juli laatsleden, in volle vakantie, vernamen we: ‘De deputatie van de provincie Antwerpen heeft donderdag het beroep tegen de gedeeltelijke kap van het zogenaamde Ferrarisbos verworpen. Dat bevestigt de woordvoerder van gedeputeerde Luk Lemmens. Wel moeten er extra milderende maatregelen genomen worden, zoals het aanleggen van een poel voor de zwaluwen. De Genkse transportgroep H. Essers (inmiddels een multinational, km) vroeg bij de stad Antwerpen een kap- en bouwvergunning aan voor werken in het Ferrarisbos, dat in industriegebied van Wilrijk ligt. Het bedrijf wou 1,74 van de 5,53 hectare bos kappen om er magazijnen en een hoofdzetel te bouwen. Milieuvereniging Natuurpunt ging tegen de vergunning in beroep bij de provincie, onder meer vanwege de ‘hoge ecologische, economische en historische waarde’ van het bos. Ook zouden er problemen met de milieueffectenrapportering geweest zijn. De vereniging verwees verder naar gevolgen voor een populatie vleermuizen en boerenzwaluwen. De deputatie van de Antwerpse provincie verwierp het beroep donderdag, waardoor de vergunning van de stad overeind blijft. Ze stelde onder meer dat de milieueffectenrapportering voldoende was.’ Aldus het verslag in de Gazet van Antwerpen op 4 juli.
300 jaar oud en toch ‘zonevreemd’?
De beslissing van onze deputatie in deze zaak, geachte collega’s, was ronduit fout. Zij werd genomen ondanks het protest van grote delen van de bevolking en de voltallige districtsraad van Wilrijk (geleid door een N-VA-burgemeester). Maar ze was ook inhoudelijk en juridisch fout. Ik beperk mij tot enkele van de vele aanduidingen daarvoor.
De deputatie ontkent dat er proceduregewijs een fout gemaakt is door het ontbreken van een echt echte MER (Milieueffectenrapportering). Men steunt zich enkel op het opheffingsrapport van een MER opgemaakt door het bureau SGS maar dat bewijst juist dat er geen MER geweest is. Het opheffingsrapport van SGS is niet ernstig te nemen. Het ontweek bijvoorbeeld alle argumenten dat dit bos volledig beantwoordt aan de criteria van een zoneëigen bos, wat overigens ook door minister Schauvliege is erkend. Dit bos is namelijk 3 à 400 jaar oud, dus allesbehalve zonevreemd. Toch heeft uw deputatie het argument van de stad Antwerpen over het zogenaamde zonevreemde karakter gesteund. En bent u mee verantwoordelijk voor deze kaalslag. Multinationals als Essers hebben blijkbaar goede politieke vrienden op alle niveaus.
Transportgigant H. Essers kan nu 1,7 hectare eeuwenoud bos vervangen door nog meer loodsen.
Kwelzone
De brutale boskap, die helaas heeft plaats gehad, bedreigt ook de nog resterende 3,6 hectaren. Dit omdat we hier te maken hebben met een kwelzone. Dat betekent dat het bos geworteld is (was voor een deel) in een zandlaag, afkomstig van een vroegere zandbak van de Schelde die tot daar kwam. Maar daaronder ligt de kleilaag die in Boom aan de oppervlakte komt. Die kleilaag zorgt er voor dat het water dat doorsijpelt in het zand niet dieper in de bodem kan dringen. Dat kan alleen voor nog meer waterproblemen en overstromingen in de zone kan zorgen want kan leiden tot het afsterven van het hele bos.
In deze zaak is ons provinciebestuur, dat zou inzetten op milieubehoud, gebuisd Ik roep de provincieraad en bestuur op de op die wijze aangerichte schade alsnog voor een deeltje recht te zetten door steun te verlenen aan de door Natuurpunt ingestelde beroepsprocedures bij de instanties Vlaamse regering. Het advocatenbureau van Natuurpunt is namelijk in hoger beroep gegaan bij de Raad van vergunningenbetwisting. Een van de vele argumenten is dat bij de wijziging in 2004 van het BPA (Bijzonder Plan van Aanleg) belangrijke procedurefouten zijn gemaakt. Het bos, dat voorheen was ingekleurd als park, is toen gewijzigd in een industriezone. Maar dat is volledig in de achterkamertjes geregeld zonder de verplichte openbare bekendmaking van de wijziging van bestemming.
Het minste wat onze provincie kan doen is Natuurpunt bij haar juridische stappen moreel en financieel steunen.
Het nog resterende stukje bos is nu bedreigd door verstoring van de waterhuishouding.
Milieuvergunningen? Democratie a.u.b.
‘Dit bos is’… er NIET MEER. Dankzij vergunningsprocedures op maat van multinationals.
Dit gebeuren is ook de aanleiding om nogmaals te argumenteren en te eisen dat de procedures inzake milieukwesties democratisch zouden worden en niet langer exclusief zouden toebehoren aan de PMVC (Provinciale Milieuvergunningencommissie) en de deputatie. Dat betekent dus: mogelijkheid voor de verzoekers en belanghebbenden om in openbare zitting de behandeling van hun vragen en bezwaren bij te wonen en tussen te komen, het recht van de provincieraadsleden om op voorhand – dus vóór en niet enkel na het deputatiebesluit – in openbare vergadering over het dossier te interpelleren en de nood aan bekrachtiging van alle belangrijke beslissingen door de provincieraad. Wij hopen voor deze eisen de steun te krijgen, uiteraard van Groen maar ook van het toenemend aantal ecologisch bewuste mensen in andere partijen. De zaak is dringend. Want eerlijk gezegd, Groene vrienden, ik begrijp niet dat jullie, wiens corebusiness dit toch is, na bijna 30 jaar aanwezigheid in allerlei parlementen en zelfs regeringen, op dit punt nog niet verder geraakt zijn. Een reden om het samen, met verdubbelde en vereende krachten herop te pakken.
Tot zover mijn interpellatie van vorige donderdag.
Bij wijze van epiloog nog een aanvulling.
In zijn nog niet bezorgde repliek stelde gedeputeerde Lemmens dat er ‘geen sprake van kan zijn dat het provinciebestuur Natuurpunt zou steunen bij een beroepsprocedure die gericht is tegen onze eigen beslissing’.
Zodra hij zijn repliek doorstuurt, publiceer ik hem en zal ik, zo nodig, ook op dit punt antwoorden.
Kris Merckx - stichter GVHV, ex-provincieraadslid PVDA 
krismerckx said
Het antwoord van gedeputeerde Lemmens
Blijkbaar wordt deze blog gelezen op het provinciebestuur want de dag nadat ik hierboven meldde dat ik het beloofde antwoord van gedeputeerde Lemmens nog niet had ontvangen, dropte zijn communicatieadviseur het welwillend in mijn mailbox. Zoals gezegd leg ik het hier ter beoordeling aan de actievoerders van Natuurpunt, Groenoord en andere geïnteresseerden voor. Zij zullen vooral op punt 2 van het antwoord van de gedeputeerde wel een repliek hebben (indien ik die al niet in mijn interpellatie had overgenomen). Zelf zal ik in een volgende reactie op enkele bijkomende puntjes repliceren. Hier het antwoord van de communicatieadviseur van Luk Lemmens:
Geachte heer Merckx,
Bij deze zoals u toegezegd door gedeputeerde Luk Lemmens het antwoord op uw mondelinge vraag omtrent de kapvergunning van het Ferrarisbos. Voor uw gemak is het antwoord verdeeld in de door u aangehaalde vragen/opmerkingen.
1.De heer Merckx roept de provincieraad en bestuur op de fout gedeeltelijk recht te zetten door steun te verlenen aan de door Natuurpunt ingestelde beroepsprocedures bij de instanties Vlaamse regering.
De beroepsprocedure betreft een beroep bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen, waarbij Natuurpunt de deputatie dagvaart en de beslissing van de deputatie aanvecht. De deputatie wenst hier niet op in te gaan. De provincie kan moeilijk een organisatie steunen die een beslissing van haar eigen deputatie aanvecht.
2. De heer Merckx stelt in zijn interpellatie te willen aantonen dat de genomen beslissing fout was, en ook fout geargumenteerd.
De interpellatietekst bevat geen argumenten waarom de beslissing fout zou zijn. De deputatie meent dan correcte beslissing te hebben genomen en heeft deze ook goed gemotiveerd.
De aanvraag is in overeenstemming met het wettelijke kader en het BPA ‘Fotografielaan’. Het BPA voorziet in een bestemming voor bedrijvigheid en dient als wettelijke beoordelingsgrond. Deputatie heeft voor ze een beslissing heeft genomen alle adviezen ingewonnen, alle betrokkenen gehoord en de milieueffecten gescreend. In de vergunning werden een aantal milderende maatregelen en voorwaarden opgelegd.
Wat het milieuaspect betreft, wijst de deputatie er op dat het agentschap voor Natuur en Bos een voorwaardelijk gunstig advies heeft gegeven. De aantal maatregelen die het agentschap voorstelde in haar voorwaardelijk gunstig advies werden in beroep bijgetreden en opgelegd aan de bouwheer.
3. De heer Merckx eist dat de procedures inzake milieukwesties democratisch zouden worden en niet langer exclusief zouden toebehoren aan de PMVC en deputatie. Hij stelt een aantal procedurewijzigingen voor.
De deputatie wijst er op de procedures voor het toekennen van vergunningen door de decreetgever worden opgelegd. Hieraan kan de deputatie niets veranderen. Enkel de Vlaamse overheid kan de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening inzake procedures wijzigen.
De PMVC speelt in stedenbouwkundige procedures geen rol.
4. Concreet vraagt de heer Merck de mogelijkheid voor de verzoekers en belanghebbenden om in openbare zitting de behandeling van hun vragen en bezwaren bij te wonen en tussen te komen, het recht van de provincieraadsleden om vooraf de dossiers te kunnen inzien en er in openbare vergadering op voorhand over tussen te komen, de nood aan bekrachtiging van de genomen beslissingen door de provincieraad.
Wat betreft het standpunt van de heer Merckx omtrent de mogelijkheid voor de verzoekers en belanghebbenden om in openbare zitting de behandeling van hun vragen en bezwaren bij te wonen en tussen te komen:
De deputatie is van mening dat de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening voldoende openbaarheid en inspraak voorziet. Deputatie is bevoegd voor de beoordeling van beroepen. Iedereen, die belang heeft, kan steeds een beroep kan aantekenen tegen een afgeleverde vergunning. Ook op niveau van het beroep is een openbaarheid in de vorm van een hoorzitting waarin alle betrokkenen die beroep hebben aangetekend, hun bezwaren kunnen kenbaar maken en kunnen toelichten.
Dit is in voorliggend beroep dan ook gebeurd. Zowel de stad Antwerpen, als de afgevaardigden van Natuurpunt en hun mandataris, alsook de aanvrager waren hierop aanwezig.
Wat betreft het standpunt van de heer Merckx omtrent het recht van de provincieraadsleden om vooraf de dossiers te kunnen inzien en er in openbare vergadering op voorhand over tussen te komen:
De provincieraadsleden hebben een inzagerecht in dossiers.
De heer Merckx kan als provincieraadslid in een openbare vergadering ingaan op een dossier, waarvoor de deputatie bevoegdheid heeft; Hij wordt evenwel gewezen op de vertrouwelijkheidsregel, die aangaande voorafgaande consultatie van dossier voor raadsleden geldt.
Wat betreft het standpunt van de heer Merckx omtrent de nood aan bekrachtiging van de genomen beslissingen door de provincieraad.
De zaken, die bekrachtiging van de provincieraad inzake ruimtelijke ordening behoeven, werden door de decreetgever bepaald. In het kader van bouwberoepen is dit niet het geval.
Afgezien van de noodzaak van zulke bekrachtiging, is dit organisatorisch quasi onmogelijk, gezien de hoeveelheid dossier en de verplichting om binnen een bepaalde periode een uitspraak te doen over een beroep.
Moest u nog bijkomende vragen hebben, aarzel dan niet om ons te contacteren.
Vriendelijke groet,
Willem Migom – Adviseur communicatie
Gedeputeerde Luk Lemmens
Gedeputeerde Bruno Peeters
Provinciebestuur Antwerpen
Koningin Elisabethlei 22 2018 Antwerpen
T 03 240 51 97
Gsm 0494 75 32 22
Willem.Migom@admin.provant.be
krismerckx said
Korte reactie op de verdediging van het provinciebestuur.
Luk Lemmens stelt dat de deputatie terecht het beroep tegen de stedelijke vergunning voor het kappen van het Ferrarisbos heeft afgewezen:
– Op de sites van Natuurpunt Zuidrand Antwerpen en Steungroep Groenoord (facebook) vind je voldoende argumenten over het ontbreken van een MER, de onregelmatigheden bij de wijziging van het BPA in 2004 dat de zone tot industriezone verklaarde enz.
– Het klopt dat de Provinciale Milieuvergunningencommissie in dit dossier niet is tussengekomen. Maar ik heb die PMVC, en haar vergaderingen en beslissingen achter gesloten deuren, alleen maar aangehaald in mijn algemene beschouwingen over het ontbreken van democratie m.b.t. de grote milieudossiers die bij provincie komen (en de meeste daarvan komen wel op die PMVC zoals ik ook al aanhaalde in het laatste deel van maidenspeech onder de titel: ‘Milieuvergunningen bedrijven klasse I: nul democratie’.
– Ivm de bewering ‘De heer Merckx kan als provincieraadslid in een openbare vergadering ingaan op een dossier, waarvoor de deputatie bevoegdheid heeft’. Dat is in strijd met wat mij al 2 x geantwoord is in de raad, o.a. in reactie op mijn maidenspeech: de provincieraadsleden kunnen over milieuvergunningen enkel interpelleren na beslissing van de deputatie, interpellatie vooraf is niet toegelaten. Maar, als dat nu wijzigt, des te beter. We zullen er gebruik van maken.