Kris Merckx – stichter GVHV, ex-provincieraadslid PVDA

“Provincie liegt over kunstbrug – Werkelijke kostprijs van 4,6 miljoen euro wordt niet meegedeeld”, titelde Het Laatste Nieuws op 13 december over onderstaande interpellatie die ik hierover de dag er voor in de provincieraad hield. En ze vatte mijn hoofdboodschap goed samen: “Dit project ontvangt subsidies, twee miljoen. Dat is niet niks in tijden dat de provincie snijdt in de sociale en culturele sector: zo wordt het Gouverneur Kinsbergencentrum (onder meer hulp aan jongeren met ontwikkelingsstoornissen, red.) ontmanteld en verdwijnt het gratis festival Mano Mundo in Boom. Geld voor superrijken als Tomorrowland en Quinze blijkt geen probleem.” Bovendien leende(n) de verantwoordelijke N-VA-gedeputeerden zich in deze affaire ook tot onaanvaardbare ondeontologische praktijken. In concreto het verspreiden van valse informatie over de prijs van de kunstbrug van Arne Quinze (4 miljoen euro meer dan in werkelijkheid) met als doel de prijszetting van diens werken op de markt te verhogen, ten koste van het brede middenveld der goede kunstenaars. Bij hen zou de hiernavolgende interpellatie dan ook prompt opgepikt worden en felle reactie uitlokken.

“Geachte collega’s,

In de provincieraad van 28 november”, zo vatte ik mijn interpellatie aan, “meldde collega Inge Sherlock Holmes Michielsens dat ze, door eigen speurwerk, een eerste deputatiebesluit van 17 oktober had ontdekt over een subsidieovereenkomst met de BVBA ID&T, organisator van het dancefestival Tomorrowland. (Inge Michielsen is een provincieraadslid van de Open VLD met al 6 jaar ervaring, ambtenaar bij het ministerie van Financiën waar ze ook een gewaardeerde militante is van de liberale overheidsvakbond, km). In dat deputatiebesluit engageert de provincie zich om voor een bedrag van 2 miljoen euro bij te dragen aan het project van de BVBA ID&T, het bedrijf achter het dancefestival Tomorrowland om de kunstenaar Arne Quinze een brug te laten bouwen op het provinciale recreatiedomein De Schorre in Boom. Over deze plannen was tot dan niets meegedeeld aan de provincieraadsleden, ook niet in de bevoegde commissie Recreatie, vrije tijd en groendomeinen. Geconfronteerd met deze ontdekking deelde de bevoegde gedeputeerde, Bruno Peeters (N-VA), mee dat hij de pers al had uitgenodigd om, de volgende ochtend (vrijdag 30 november), het project en de subsidieovereenkomst voor te stellen.

‘Prijs’ verspreid door N-VA-gedeputeerde: 9 in plaats van 4,6 miljoen!!

Op vrijdag 29 november laat Bruno Peeters een door hem ondertekende persmededeling versturen met een verslag over de persconferentie. In de mededeling wordt verwezen naar ‘het volledige persbericht in bijlage’. Dat was de de pdf.versie van een kleurenfolder van 12 pagina’s – waarmee het project die ochtend aan de pers was voorgesteld.

Op de laatste bladzijde van de door de gedeputeerde verspreide brochure lezen we in grote letters: “Aankoopwaarde = 8,7 Miljoen Euro”.
De daarop volgende maandag, 2 december, vond de Commissie Recreatie plaats. De leden daarvan hadden ondertussen de drie besluiten gekregen met betrekking tot het project die op 18 december in de provincieraad ter stemming gaan gelegd worden: te weten 1) Subsidieovereenkomst ID&T – 2) Verlof tot bouwen voor infrastructuurwerken fase III – en constructie brug (Tomorrowland) aan ID&T en 3) Gebruiksovereenkomst ID&T.
In de subsidieovereenkomst lezen we dat de geraamde kost voor het project ca. 4,6 miljoen Euro bedraagt. Inmiddels waren, op basis van het door de gedeputeeerde verspreide bericht in de pers, artikels verschenen over een ‘kostprijs van 9 miljoen’ van de brug.

Dhr. Michiel Beers van ID&T, die op de commissiezitting was uitgenodigd om het project toe te lichten, antwoordde op de vraag waarom aan de pers en de publieke opinie niet de werkelijke kostprijs was meegedeeld. Hij zegde dat dit gebeurde op vraag van de kunstenaar die voor Tomorrowland aan kostprijs wilde werken maar wenste dat naar buiten het bedrag van 8,7 miljoen zou gecommuniceerd worden opdat deze hogere prijs en niet de werkelijke kostprijs als referentie zou dienen voor andere toekomstige nationale en internationale opdrachten, vooral dan in China en Frankrijk waar hij al actief was in Shangai en Rouen. De gedeputeerde zegde dat de deputatie zich hiermee akkoord verklaard had en vroeg ons, om dit in het belang van het project, op onze beurt geheim te houden.

ID&T kan die brug perfect zelf betalen

De PVDA+ kan niet akkoord gaan met de gesloten overeenkomsten en veroordeelt scherp de gevolgde werkwijze. En wel om volgende redenen.
Het is onaanvaardbaar dat het provinciebestuur twee miljoen euro uittrekt voor het rijke ID&T (TML) en voor een dito kunstenaar en galerij terwijl het tezelfdertijd de sociale en culturele sector laat bloeden: de ontmanteling van het Gouverneur Kinsbergencentrum (hulp aan kinderen en jongeren met autisme en andere ontwikkelingsstoornissen), de afschaffing van gratis festival Mano Mundo (ook op De Schorre!) en van de verkeerstuin in Deurne, de liquidatie van 70 jobs enz.

“Op slag multimiljonairs”

Het is niet de taak van het provinciebestuur een steeds meer op groot geldgewin uit zijnde evenementenfirma ID&T financieel te helpen. Volgens haar jaarbalansen keerde het bedrijf in de voorbije twee jaren (2011 en 2012) bijna 4 miljoen euro (3.973.415 euro) uit als dividenden aan de 4 aandeelhouders. ID&T kan die brug perfect zelf betalen. Zeker nu ze toelating bekwam voor een jubileumeditie gespreid over twee ipv een weekend, met een verdubbeling van het aantal bezoekers (2 x 180.000) en een verhoging van de ticketprijzen met 27% (van 135 naar 172,5 € voor een combi-weekendticket.
De aandeelhouders van ID&T (actueel nog slechts 2, de broers Beers) zitten nu – misschien niet in hun bedrijf ID&T Belgium maar in elk geval in andere vehikels – al op een berg geld. Een artikel in Het Laatste Nieuws hier onthulde dat, als zij hun bedrijf verkopen aan het bedrijf SFX van de Amerikaanse miljardair Robert Sillerman, thans omgevormd tot concertgigant Live Nation, zij op slag nog grotere multimiljonairs worden. Zelf volledig de brug financieren, die hun festival en bedrijf nog meer reclame zal bezorgen, zou slechts een kleine compensatie zijn voor de bijdrage die De Schorre aan hun succes leverde. Bijdrage die tot nu toe, in het licht van hun gigantische inkomsten, met een huurprijs van 60.000 euro per festivalweekend totaal ondermaats blijft. ID&T is ook perfect in staat de 100 à 200.000 euro te financieren die nu zogezegd ontbreken en waarom het gratis festival Manu Mundo door het provinciebestuur wordt afgeschaft. Dat is ook een morele plicht tegenover een evenement dat de enorme waarde van dit domein als festivalterrein als eerste op de kaart heeft gezet.

Het is ook niet de taak van het provinciebestuur om een rijke kunstenaar en zijn galerijhouder te helpen de prijszetting van hun werken op te drijven. Het is door dergelijke manipulaties bij de prijszetting dat de doorsnee kunstenaars achteruitboeren, het moeilijker krijgen om hun werken aan een behoorlijke prijs te verkopen. De kritiek hierop groeit niet alleen in de kunstwereld. Ook KMO Business Magazine klaagde hier aan dat op deze wijze de kunstmarkt gemanipuleerd en verstoord wordt ten nadele van de gemiddelde, ook verdienstelijke, kunstenaars. Ook van de zakenwereld mag transparantie en eerlijkheid gevraagd worden. Als een kunstenaar eenmalig aan kostprijs wil werken uit sympathie voor een project dat hij dat dan ook zo communiceert. En er gewoon bij zegt dat deze prijs daarom niet kan gelden als referentie voor zijn gewone opdrachten en werken. In plaats van openheid en transparantie te eisen bij de behandeling van dit project hebben de verantwoordelijke gedeputeerden hun medewerking verleend aan een verwerpelijke zakelijke combine.

Achterkamertjespolitiek

De manier waarop men dit dossier probeert door te duwen is gekenmerkt door een totaal gebrek aan transparantie op bestuurlijk vlak. Dit is politiek in achterkamertjes ten top. Dit kan ook in enige mate gezegd worden over de belangrijke financiële injecties die de gemeentebesturen van Boom en Rumst, buiten weten van de bewoners, met ID&T onderhandelden. Tot op heden zijn zelfs de gemeenteraden nog niet van de hierbij betrokken bedragen op de hoogte gesteld. Ook de pers is hierover nog niet ingelicht, maar, in tegenstelling tot onze gedeputeerde, hebben die gemeentebesturen zich er alvast voor gehoed om misleidende informatie te verspreiden.

Geachte collega’s,

U hebt allen ondervonden en moeten ondergaan: eens te meer is de provincieraad door het nieuwe N-VA-CD&V-sp.a-bestuur in een groot dossier bewust compleet buiten spel gezet.
Er dienen ook vragen gesteld worden waarom een door de overheid gesubsidieerde infrastructuur kan gebeuren zonder enige vorm van openbare aanbesteding. Zonder dat de eigen logistieke en financiële en culturele diensten de provincieraad ons advies hebben gegeven over aspecten zoals kostprijs en veiligheid van de constructie en artistieke waarde.

‘Hou de eer aan u zelf’

Maar het ergste is dat verantwoordelijke gedeputeerde (n) zich schuldig heeft gemaakt aan ondeontologische praktijken die vanuit bestuurskundig en democratisch oogpunt totaal ontoelaatbaar zijn: met name de verspreiding van een leugen, waarbij pers en publiek gemanipuleerd werden, en de totaal onbehoorlijke vraag aan de raadsleden om dit geheim te houden. Een politieke verantwoordelijke die op dergelijke ondeontologische praktijken betrapt wordt houdt normaal de eer aan zich zelf en trekt zijn politieke conclusies. Ofwel doet de finale verantwoordelijke dat, in casu de eerste gedeputeerde (Luk Lemmens, N-VA, tevens verantwoordelijk voor cultuur, km), die deze werkwijze heeft goedgekeurd en gedekt.”

Prompte reactie in de kunstwereld

Mijn interpellatie en onthulling over deze meer dan onfrisse affaire lokte prompt een reactie uit op De Wereld Morgen. Kunstkenner en -criticus Robrecht Vanderbeeken postte er op zijn blog een artikel N-VA sluit heel foute kunstdeal in Antwerpen’. Met vele referenties toont hij aan hoe Arne Quinze en zijn galerijhouder met dergelijke praktijken het eigen werk aan hogere prijzen in de markt zetten ten nadele van het brede middenveld van goede kunstenaars die daardoor achteruitboeren. De medewerking daaraan van een provincie met een flashy brochure, die op de slotpagina in koeien van letters misleidend afficheert dat het werk een ‘AANKOOPWAARDE = 8,7 MILJOEN EURO’ heeft is een sterke troef om (te) hoog geprijsde opdrachten te verwerven in Frankrijk, China… Vooral in dit laatste land waar provincies (en hun overheid) vaak 10 x groter zijn dan ons landje maakt de referentie naar de prijs die een ‘provincie’ in België zou betaald hebben natuurlijk indruk. En die Chinezen (en Fransen) verstaan van die 12 blz. in het Nederlands natuurlijk niets. Dus ook niet de nuance tussen ‘aankoopWAARDE’ en ‘KOSTPRIJS’. Die zien en begrijpen alleen dat cijfer ‘8,7 miljoen €’. Kracht van verandering? Blijkbaar ook niet op het vlak van politieke zeden. Diegenen die miljoenen scheppen mogen liegen en bedriegen, men zal hen zelfs nog helpen en subsidiëren. Want zij geven de ‘Vlaamse economie’ zogezegd een boost (tot als ze hun zaak aan de Amerikaan Robert Sillerman verkopen ‘en op slag multimiljonair worden’ (citaat HLN). Maar 100.000 € om het festival Mano Mundo in stand te houden (of dat te doen betalen door Tomorrowland) dat kan de provincie A zogezegd niet.

Deze interpellatie kreeg een vervolg, met nieuwe onthullingen, in de provincieraadszitting van 18 december waar de 2 miljoen subsidie aan ID&T en Arne Quinze ter stemming werd gelegd. Meer daarover morgen in aflevering 2 over dit onderwerp.