Kris Merckx – stichter GVHV, ex-provincieraadslid PVDA

Eind juli, bij de bekendmaking van het Vlaams Regeerakkoord en de regering Bourgeois I kregen de bijna 6000 personeelsleden van de provincies voor het eerst te horen dat de provincies zouden afgeslankt worden. Zonder enig overleg was dat beslist. Boven hun hoofden heen, en zelfs boven die van hun politieke bazen, de gedeputeerden, die van N-VA incluis. Enige visie over een ongetwijfeld wenselijke hertekening van het bovenlokale bestuursniveau ontbreekt. Alleen over een nieuwe besparingsronde van 37 miljoen euro was er klaarheid. Hieronder mijn tussenkomst over dit nieuwe staaltje van meer dan onbehoorlijk bestuur en neoliberale hardvochtigheid. In de provincieraad van 25 september legde hoofdgedeputeerde Luk Lemmens (N-VA) een korte verklaring af over de beslissing van de nieuwe Vlaamse regering (N-VA-CD&V) om de provincies af te slanken. Als trouwe volgeling van zijn partijvoorzitter probeerde hij die beslissing te verdedigen. Niet alleen zijn collega’s van sp.a- – nu op Vlaams niveau in de oppositie – maar zelfs die van CD&V keken meer dan sceptisch toe. Eerst reageerde sp.a-fractievoorzitter Frank Geudens, zelf voormalig gedeputeerde. Hij hield in persoonlijke naam een lang pleidooi voor het behoud van de provincies. Over de beslissing van de Vlaamse regering, en de wijze waarop ze genomen is, was hij ronduit vernietigend. Hij schuwde de hoge woorden niet: ‘Improvisatie en amateurisme troef’, ‘niet onderbouwd , ‘machtsmisbruik’, ‘cynisme ten top’, ‘onbeschofte behandeling van het personeel’. Zonder uit het oog te verliezen dat de sp.a in de provincie Antwerpen, sinds bijna 2 jaar, samen met CD&V gedwee meewerkt met een gelijkaardige door de N-VA doorgeduwde neoliberale koers, waarderen we toch de scherpe kritiek van Frank Geudens. Zeker als er nu ook nog daden en conclusies zouden volgen. Na Frank Geudens bracht ik het standpunt van de PVDA+ naar voor. Ik begon met het tonen van deze passage uit het Vlaams regeerakkoord. 21 regels

De 167 bladzijden van het Vlaams Regeerakkoord bevatten welgeteld deze 21 regels over de ‘hervorming’ van de provincies… Weloverwogen? Verantwoord?

Voorzitter, Collega’s, vervolgde ik, ziehier inderdaad de welgeteld 21 regels die het 167 bladzijden tellende Vlaamse regeerakkoord wijdt aan de toekomst van de provincies. De helft van die 21 regels bestaat dan nog uit de opsomming van de titels van de pas in 2012 gestemde decreten over de nieuwe taken van de provincies. Decreten, in voege getreden op 1 januari van dit jaar en die dus nu, nu al, na amper 6 maanden met een pennentrek ongedaan werden gemaakt. (Ik zag, van boven mijn bril, de fractieleidster van de CD&V instemmend knikken naar de partijgenoten om haar heen, km)

Hertekening provinciaal niveau? Ja, maar dan ernstig

Collega’s, Deze povere 21 regels illustreren perfect onze hoofdkritiek: het gaat hier om een loutere besparingsoperatie, zonder enige visie, debat en overleg over de toekomst van de provincies. Een model van totaal onbehoorlijk bestuur in plaats van verandering voor vooruitgang. Dat het bovenlokale bestuursniveau aan herdenking toe is – allicht in de richting van stadsgewesten – is evident. Maar zo’n operatie vergt, om efficiënt én sociaal te zijn, een jarenlange voorbereiding met voorafgaand grondig overleg tussen alle betrokkenen: personeel en vakbonden, lokale besturen, instellingen en verenigingen, departementshoofden, gedeputeerden, raadsleden…. Alleen zo kan je verzekeren dat al die nuttige taken, jobs en bekwaamheden, die nu op het provinciale niveau aanwezig zijn, behouden blijven en elders beter worden ingezet. Niets daarvan is gebeurd bij deze beslissing. De enige drijfveer is besparen. Besparen, enkel ten koste van diensten aan de bevolking en van de werkgelegenheid bij de overheid.

Respectloos tegenover personeel

Liesbeth Homans, alias Thatcher aan de Schelde, kan haar neoliberale besparingsdrift nu ook vanuit Brussel botvieren (Fotocollage Apache)

Deze operatie is ook respectloos tegenover het personeel én zelfs tegenover de eigen gedeputeerden. Als PVDA+-provincieraadsleden zullen we ons, samen met het personeel en anderen, verzetten tegen dit plan van 22 regels. En daarvoor krijgen we nu al, gewild of niet, heel wat steun, zelfs vanuit de partijen die dit Vlaams regeerakkoord mee onderhandelden. Ik citeer slechts enkele personaliteiten en begin in eigen huis. In een Opinie schrijven onze CD&V-gedeputeerden Ludwig Caluwé en Peter Bellens: “Vorig jaar onderhandelde de Vlaamse overheid met de vijf provincies over de takenverdeling voor de volgende zes jaar. Nu schrapt Vlaanderen met één pennentrek dit contract. Geen toonbeeld van een betrouwbare overheid. Dan hebben we het nog niet over de financiële woordbreuk. Als provinciale bestuurders zijn wij kwaad en voelen we ons verraden.” Hetzelfde geluid bij Marc Vandeput, voorzitter van de Vereniging van Vlaamse Provincies en CD&V-hoofdgedeputeerde in Limburg. In De Standaard van 4/8 zegt hij: “De decreten over de nieuwe bevoegdheden van de provincies werden nauwelijks twee jaar geleden gestemd. Ze worden in het regeerakkoord volledig van tafel geveegd.” 1700 banen op de tocht In hetzelfde artikel lezen we dat door de onttrekking van de persoonsgebonden bevoegdheden, zoals cultuur, welzijn en sport maar liefst 1.768 van de bijna 6000 banen bij de provincies op de tocht staan. En dat de bestuurders in het bijzonder vrezen voor de lagergeschoolden, zoals groenarbeiders of onderhoudspersoneel. Uitgerekend die categorie die, ook bij de besparingen van vorig jaar in onze provincie, de grootste slachtoffers waren.

De Limburgse deputatie (CD&V, Open VLD en sp.a) luidde meteen de alarmklok over het dreigende jobverlies.

In Het Belang van Limburg van 4/8 lezen we: “De besturen zelf vrezen een sociaal bloedbad. In Limburg alleen al staan 536 van de 1121 jobs op de tocht. Ze dreigen ermee naar de rechtbank te stappen.” Cultuurgedeputeerde Igor Philtjens (Open VLD) verduidelijkt dat van de huidige 1121 personeelsleden bij de provincie Limburg er 204 alleen al voor cultuur werken, met het museum van Bokrijk er bij zelfs 318. Hun jobs zijn onzeker. ‘Wat gaat er gebeuren met het Gallo-Romeins museum in Tongeren en met de provinciale bibliotheek van Hasselt?’, vraagt de hoofdgedeputeerde Marc Vandeput zich af. Dezelfde vraag moeten wij stellen over de toekomst van De Warande in Turnhout, het Foto- en Modemuseum en de Arenbergschouwburg in Antwerpen.

‘Vlaamse Big Mac’: steeds dikkere laag aan top

Bij de vorige hervorming van de provincies in 2014 stelde ik dat deze Interne Vlaamse Staatshervorming, naast een nauwelijks verdoken besparingsoperatie, een nieuwe stap was in de ‘staatsverrommeling’. En ik verwees daarvoor naar de uitspraak van prof. Reynaert op het colloquium van de VVP. Hij bestempelde daar de Vlaamse staatsstructuur als ‘de Vlaamse Big Mac’. Een Big-Mac met te veel lagen en waar elke laag zijn laag het dikste probeert te smeren ten koste van de andere. In zijn commentaar op het regeerakkoord in GVA van 16/8 bevestigt onze oud-CD&V-gedeputeerde Marc Wellens dat volmondig. Ik citeer: “Het is gewoon hebzucht: de stad en Vlaanderen willen zich zo veel mogelijk toe-eigenen. Daarbij is er geen visie.”

CD&V-gedeputeerde: ‘Hold-up op het geld’

Oost-Vlaams CD&V-gedeputeerde van Cultuur, Jef Dauwe, spreekt nog straffere taal: “Deze herschikking is een hold-up op het geld”, zegt hij in DS van 1/9. “Met het geld van de provincies spekken ze de Vlaamse kas. Wat er overblijft, zullen ze verdelen onder de steden en gemeenten. In het regeerakkoord staat nergens dat het geld voor cultuurgebonden materie na de herverdeling opnieuw voor cultuur gebruikt zal worden. Een stad die 400.000 euro voormalig cultuurgeld binnenkrijgt, kan dat geld bijvoorbeeld gebruiken voor een strook asfalt.” Collega’s,

Hoofdgedeputeerde Luk Lemmens (N-VA): “Er is nog veel onduidelijkheid. Mevr. Homans moet het plan nog uittekenen.” Eerst beslissen en dan plannen: goed bestuur?

Van onze Antwerpse N-VA-gedeputeerden hadden we tot nu geen officiële reactie gehoord, tenzij vandaag. De hoofdtoon is ‘We weten nog van niet veel.’ Of zoals gedeputeerde Lemmens daarnet zei: ‘Er is nog veel onduidelijkheid. Minister Homans moet het tijdspad nog uittekenen.’. Een illustratie hoe ernstig er in het nieuwe Vlaanderen bestuurd wordt. Waar er geen onduidelijkheid over is, mijnheer Lemmens, dat is dit ene zinnetje in de septemberverklaring van Bourgeois 1 over het provinciaal bestuursniveau. Ik citeer: “De afschaffing van het Provinciefonds levert een besparing op van 37,4 miljoen euro recurrent vanaf 2015.” Wat bekent dit voor onze provincie nadat ze zich vorig jaar , onder impuls van N-VA, eerst een extra 3-5-8% procent-besparing oplegde en in september bijkomend 7 miljoen moest besparen van Vlaanderen dat toen plots een tweede stuk uit het Provinciefonds stal, te weten 27 miljoen euro?

Antwerpen: nog eens 11 miljoen besparen

Wel, door het inpikken van al wat nog restte van het Provinciefonds zouden onze besturen ook dit jaar weer eens hun begrotingswerk moeten overdoen. Voor onze provincie betekent dit alweer een extra-besparingsoefening van 11 miljoen euro. Dat is niet alleen asociaal besturen maar ook totaal inefficiënt. Net als bij de Interne Staatshervorming van 2014 horen we hier nu opnieuw: “Wij zullen er voor ijveren dat Vlaanderen en de stad Antwerpen alle taken, middelen en personeel overnemen”,. We weten inmiddels dat er van deze belofte niets in huis komt. Kijk naar: – de 10 arbeidsplaatsen die sindsdien verloren gingen bij het APB –Sport; – de tien naakte ontslagen bij het Gouverneur Kinsbergencentrum (GKC) met ondermeer de sluiting van de communicatiehulpmiddelendienst Modem; – de niet-vervanging van DAC-ers bij APB-Sport en bij Docatlas (een centrum dat materialen en opleiders ter beschikking stelt voor de integratie van anderstalige nieuwkomers), en elders. (DAC of Derde Arbeidscircuit is een ‘aflopend’ statuut. D.w.z. dat deze werknemers, hoewel zij al een minderwaardig nep-statuut hadden, in de Vlaamse overheidsdiensten niet meer vervangen worden, km). Bij de begrotingsbespreking van december werd bevestigd dat er alleen al voor 2014 in onze provincie opnieuw 50 FT-jobs verloren gaan. Dat was nog vóór de nieuwe afslanking.

De 10 naakte ontslagen in het laatste jaar bij het Gouverneur Kinsbergencentrum (hulp aan kinderen met autisme e.a.) bewezen: beloften over behoud van alle personeel zijn loos.

Aan gedeputeerde Bruno Peeters wil ik dan ook vragen: Voor hoeveel van de ca. 1600 resterende personeelsleden van de provincie (onderwijs niet inbegrepen) ontstaat er onzekerheid door de afslankingsoperatie? Welk aantal is betrokken bij de over te hevelen persoonsgebonden materies? Als andere provinciebesturen daar cijfers over geven, kan u dat ook doen.

Inmiddels: weer 12.000 miljonairs er bij

Tot slot, wil ik aan de hele deputatie en hun partijen vragen: Gaat u zich verzetten tegen de volledige afschaffing van het Provinciefonds en de opgelegde nieuwe besparingsoefening ? Bent u bereid te breken met de heilloze besparingsobsessie en de hardvochtige asociale koers , zowel op Vlaams als op provinciaal niveau? Wil u de eisen steunen voor een grondige fiscale hervorming die de superrijken doet betalen? Wat dat betreft hoeft u niet eens het veel bredere fiscale programma te steunen dat de PVDA in haar alternatief – cactusplan genaamd – te steunen. Alleen de eis voor een miljonairstaks, zou ons al een heel eind helpen. Die eis, ook gesteund door het ACV, zou 8 miljard per jaar opbrengen. Dan zou u niet aan sociale afbraak moeten doen maar de sociale voorzieningen, de overheidsdiensten, de koopkracht en de tewerkstelling echt zuurstof geven. Het kan niet langer dat er, in een land waar er vorig jaar alweer 12.000 miljonairs bijkwamen, nog altijd geen vermogensbelasting bestaat. Er is wel degelijk een alternatief.”

Provant: onzekerheid voor 580 personeelsleden

Na mij was het de beurt aan N-VA-fractieleider Jan De Haes. Waar je van de grootste partij de sterkste argumentatie zou verwachten voor haar eigenste plannen in verband met de provincies, beperkte hij zich, naar gewoonte, tot een mini-commentaar. Met slechts een betekenisvol zinnetje: “We kunnen nog niet veel zeggen, want er moet nog over gesproken worden in het Vlaams Parlement”. Of hoe de politieke ‘verandering’ er tegenwoordig in bestaat al beslissingen te nemen, vóór er een plan is en vóór er over gesproken is. In zijn repliek gaf Luk Lemmens wel antwoord op mijn vraag hoeveel personeelsleden er in Antwerpen gevat zijn door het plan om de persoonsgebonden materies te onttrekken aan de provincies. Het gaat om 580 personeelsleden, voor wie de toekomst vanaf nu dus onzeker is. Voor een deel van het personeel komt de bedreiging er al onmiddellijk aan. En wel als gevolg van extra besparingsronde van 11 miljoen euro die men bij de stemming over de begroting 2015 in december zal willen doordrukken. Op de commissie personeel werd meegedeeld, dat met het oog daarop, het provinciebestuur al meteen alle nieuwe aanwervingen on hold heeft gezet. Alvast tot 1 januari 2015 worden er geen vacatures meer uitgeschreven, ook niet voor de vervanging van mensen die omwille van pensioen of andere reden opstappen. Officieel heet het dat men zo meer ruimte schept om personeelsleden, die het slachtoffer worden van de besparingen, door interne verplaatsing een job te laten behouden. Want ja, ook nu wordt bij hoog en bij laag beweerd dat het provinciepersoneel ‘de eerste zorg is’. En dat men ‘alles’ zal doen opdat de operatie afslanking van de provinciale bevoegdheden zal gebeuren ‘met integraal behoud van infrastructuur, middelen en personeel’. De twee voorbije jaren hebben we bij de provincie Antwerpen al voldoende ondervonden dat dit woorden in de lucht zijn. ‘We zullen naakte ontslagen vermijden’ is, ondermeer bij het GKC en APB Sport, een loze belofte gebleven. Jobbehoud voor het huidige personeel is niet eens verzekerd. Maar hoeveel toekomst is er nog wel voor de jongeren? Uitzicht op een job bij de overheid alvast zo goed als niet met een Vlaamse (en overigens ook Waalse!) overheid waar in de regel voortaan nog slechts 1 op 5 vertrekkende ambtenaren gaat vervangen worden. En dan zowel Bourgeois I als Magnette I maar luid verkondigen dat hun besparingsbeleid is ingegeven door zorg voor de volgende generatie…

Ondervoorzitters kritisch, personeel in actie

Ronny Cuyt (sp.a, links) waarschuwt voor sociaal bloedbad. Lilly Stevens (CD&V): ‘Afstoting Modem bewijst dat Vlaanderen niet alle activiteiten overneemt’

Hoe groot de impact op de werkgelegenheid wel kan worden blijkt uit het verslag van de Raadscommissie Personeelszaken gehouden op 22 september. In het verslag lezen we: “Gedeputeerde Peeters geeft een idee van de ernst van de besparingen door op te merken dat het 4 à 5 jaar duurt om 11 miljoen euro te besparen als men alleen pensioneringen niet vervangt. Dus, om de besparing in 2015 te realiseren moeten andere maatregelen getroffen worden. Overigens zullen sommige zeer specifieke jobs toch moeten vervangen worden. Op vraag van de heer Cuyt, antwoordt gedeputeerde Peeters dat de huidige besparing van 11 miljoen losstaat van de toekomstige transities als gevolg van het Vlaams regeerakkoord. Voorlopig gaat de provincie ervan uit dat bij elke transitie ook het personeel wordt overgedragen aan de stad Antwerpen, aan Vlaanderen…” Twee leden van de meerderheid, allebei ondervoorzitter van de provincieraad, plaatsten op deze commissie meer dan kritische vraagtekens bij al die mooie beloften over overname van personeel en middelen: “De heer Ronny Cuyt (sp.a) merkt op dat er een sociaal bloedbad komt als de transities niet naar behoren gebeuren. Mevrouw Lilly Stevens (CD&V) vult aan dat de stopzetting van Modem een slecht voorbeeld is van een activiteit die niet wordt overgenomen en gewoon stopgezet wordt.”

Délégués van ACV Openbare Diensten kleefden aan het station van Berchem gebruikers van de fietsostrades een proteststicker op.

Bij zoveel ongerustheid en kritiek, zelfs vanuit het eigen bestuur, laat het personeel zich zelf natuurlijk ook al horen én zien. Zo hielden de delegaties van ACV Openbare Diensten vorige donderdag acties aan de fietsostrades in Berchem en Duffel. “Wij willen met een positieve actie tonen dat de provincie goed werk levert. De fietsostrades zijn hier het perfecte voorbeeld van”, zegt militant Cis Willemen. De bezorgdheid komt er door een omzendbrief van Liesbeth Homans (N-VA), Vlaams minister voor Binnenlands Bestuur. Daarin viel te lezen dat de provincies bij de de opmaak van hun begroting 2015 niet meer moeten rekenen op het provinciefonds. Een serieuze aderlating voor de provincie Antwerpen, dat anders zo’n 11 miljoen euro van Vlaanderen kon verwachten.” Zoals in het voorbije anderhalf jaar zullen het personeel en de vakbonden, in en buiten de provincieraad, kunnen rekenen op de steun van de PVDA+ om jobs en dienstverlening te verdedigen. En om een behoorlijke, goed voorbereide en overlegde hervorming van het bovenlokaal bestuursniveau af te dwingen.